Zink, een vitaal sporenelementen
Het woord “sporenelement” zegt het al: zink wordt maar in kleine hoeveelheden in het lichaam aangetroffen. Maar volgens het motto “klein maar machtig” hebben deze minimale sporen een groter effect dan vermoed. En laat je organisme niet te weinig krijgen van dit kleine multitalent!
Omdat zink onmisbaar is voor het leven en niet door je lichaam zelf kan worden aangemaakt. Het is een integraal onderdeel van wel 300 enzymen. Het mineraal zorgt er onder meer voor dat:
- Je huid, haar, nagels en botten intact blijven.
- Het metabolisme blijft actief (koolhydraat-, vet- en eiwitmetabolisme).
- DNA-synthese verloopt normaal.
- Je immuunsysteem functioneert.
- Je kunt toegang krijgen tot je cognitieve vermogens.
- Je hormonen kunnen hun effect ontwikkelen.
- Het zuur-basemetabolisme functioneert normaal.
Zink is, naast ijzer, het belangrijkste sporenelement voor het organisme en moet altijd in voldoende hoeveelheden aanwezig zijn om productief te blijven.Het lichaam van een volwassene bevat ongeveer twee tot vier gram zink. Het spoorelement wordt vooral opgeslagen in botten, huid en haar, en daarom speelt zink een belangrijke rol in cosmetica.
Maar ook spieren en organen als de lever en de nieren hebben voldoende zinkreserves nodig. De opslag van zink is echter van korte duur, zodat een regelmatige toevoer via de voeding of supplementen van essentieel belang is.
Zink
Zink en het effect ervan op het licht en de hersenen.
Zink heeft een bijzondere invloed op de aanmaak van vetzuren in de hersencellen. Deze vetzuren maken in de eerste plaats een normale hersenfunctie mogelijk. Maar de productie van neurotransmitters is ook afhankelijk van zink.
De micronutriënt is bijvoorbeeld een belangrijk bestanddeel van het enzym dat betrokken is bij de productie van serotonine en dopamine. Deze neurotransmitters worden gevormd uit aminozuren.
Om dit goed te laten verlopen, heeft het lichaam op elk moment voldoende zink en magnesium in het bloed nodig. Daarom zijn deze neurotransmitters zo belangrijk voor je mentale prestaties.
Serotonine maakt je kalm en tevreden.
Dopamine zorgt ervoor dat je gemotiveerd en leergierig bent, vreugde voelt en actief wilt zijn. Het kalmeert en ontspant je. het is vooral belangrijk in fasen van stress om je na gespannen fasen weer tot rust te brengen.
In het algemeen zorgen deze neurotransmitters ervoor dat je ontspannen door het leven gaat. Een positieve mindset helpt je om elke uitdaging zonder problemen aan te gaan.
Maar als er te weinig zink in het bloed is, worden de zenuwcellen overprikkeld. Hersenonderzoekers van het Max Planck Instituut hebben dit effect onderzocht in een uitgebreide reeks experimenten met muizen. Volgens de resultaten reguleren zinkionen de zenuwsignalen bij de synapsen, waardoor het lichaam in staat is reflexen en opdrachten van de hersenen correct te verwerken.
Onderzoekers ontdekten dat een verhoogde zinkinname tijdens de zwangerschap leidt tot de ontwikkeling van betere cognitieve vaardigheden bij de nakomelingen.
Het tegenovergestelde effect werd ook waargenomen: Als er te weinig zink in het bloed van de aanstaande moeders was, hadden de kinderen later grotere problemen met leren en beperkte motorische vaardigheden.
Een tekort aan dopamine en serotonine wordt ook verantwoordelijk gehouden voor concentratieproblemen en geheugenstoornissen. Zweedse onderzoekers bestudeerden de invloed van zink op leer- en geheugenprocessen. Door nano-elektrochemische metingen konden ze aantonen dat zink bijdraagt tot het vrijkomen van boodschapperstoffen in de hersenen die het geheugen bevorderen.
Wat zink nog meer kan doen?
- Zink voor spieropbouw: zink draagt bij tot de instandhouding van normale testosteronspiegels in het bloed. Daarom is de micronutriënt essentieel voor sporters om hun spieren te ondersteunen. Als hormoon is testosteron in belangrijke mate betrokken bij de eiwitsynthese, waardoor de spieren worden geregenereerd en versterkt. Zink is dus niet in de eerste plaats betrokken bij de opbouw van spiermassa, maar het speelt wel een belangrijke rol bij de regeneratie.
- Zink als virusdoder: vanwege zijn effect op het immuunsysteem en op de genezingsprocessen in het lichaam in het algemeen, wordt zink aanbevolen bij verkoudheid. Het activeert de T-helpercellen die op jacht gaan naar virussen. Hoewel het uitbreken van de ziekte niet kan worden voorkomen door de inname van zink, is waargenomen dat de symptomen van de verkoudheid minder hevig zijn en sneller verdwijnen.
Hoe je aan je zinkbehoeften kunt voldoen.
Een gemiddelde volwassen man ongeveer tien milligram zink per dag nodig. Vrouwen komen toe met zeven milligram.
Goede bronnen van zink zijn:
- Slachtafval (vooral lever)
- Tarwezemelen
- Zonnebloempitten
- Pompoenpitten
- Cashewnoten
- Pinda’s
- Havermout
- Zeevruchten (vooral oesters)
- Cacao
- Kaas (b.v. Edam, Gouda)
- Eieren
- Vis
- Vlees
In een evenwichtige voeding die rijk is aan vitale stoffen, wordt voldoende zink uit de voeding opgenomen. Zink is beter biologisch beschikbaar in dierlijk voedsel dan in plantaardig voedsel. Vegetariërs en veganisten moeten daarom hun zinkbalans in de gaten houden en zo nodig aanvullen met supplementen.
Maar zelfs vleeseters kunnen gebrekssymptomen krijgen als ze een te grote behoefte of een te lage inname hebben. In dergelijke gevallen zijn zinktabletten een goed voedingssupplement om de reserves weer aan te vullen.
Zo ontstaat een zinktekort
Als je zinkbehoefte niet voldoende wordt gedekt door je voeding, loop je het risico een zinktekort te krijgen. Omdat zink betrokken is bij een ongelooflijk aantal stofwisselingsprocessen, kan een zinktekort de volgende symptomen veroorzaken:
- chronische vermoeidheid
- lusteloosheid
- gebrek aan concentratie
- leerproblemen
- verminderde zenuwfunctie
- verzwakt immuunsysteem
- broze nagels
- slechte huidconditie
Het is duidelijk dat dit je energieniveau en je mentale prestaties zal verzwakken. Maar hoe kan een gezonde levensstijl en een evenwichtige voeding leiden tot een zinktekort?
Ongebalanceerd dieet: Als je te weinig voedingsmiddelen eet die zink bevatten, riskeer je een zinktekort. Vooral vegetariërs en veganisten hebben vaak een zinktekort omdat ze geen dierlijke producten eten. Bovendien wordt fytinezuur dat de absorptie van zink remt, steeds meer opgenomen via plantaardige voeding.
Wie zijn lichaam regelmatig tot topprestaties drijft, heeft meer zink nodig. Aan de ene kant willen de spieren goed bevoorraad worden, aan de andere kant gaat bij grote inspanning een deel van het mineraal door zweet verloren.
Overmatige stress wordt beschouwd als een echte zinkmoordenaar. Als je gestrest bent, draaien je synapsen op volle toeren. Het lichaam heeft zink nodig, zodat de verbindingen in de hersenen de juiste commando’s transporteren. Wanneer de stress echter te hoog is, daalt het zinkgehalte snel. Als gevolg daarvan vermindert ook je vermogen om met stress om te gaan.